Przełączniki należą do najbardziej podstawowych metod sterowania prądem w układach elektrycznych. Przełącznik znajdziemy w niemal każdym systemie elektronicznym oraz elektrycznym, który wymaga załączania i rozłączania poszczególnych obwodów elektrycznych. Czym jest przełącznik i jakie parametry techniczne go charakteryzują?
Czym jest przełącznik?
Przełącznik do jeden z podstawowych elementów elektromechanicznych, który służy do rozłączania oraz załączania obwodów elektrycznych. Innymi słowy: przełączniki wykorzystywane są do kontrolowania przepływu energii elektrycznej w obwodach elektrycznych. Korzysta się z nich w zastosowaniach, które wymagają bezpośredniej ingerencji człowieka w pracę systemów elektrycznych i elektronicznych.
Przełącznik ma dwa stany pracy – otwarty (wyłączony) i zamknięty (włączony). W stanie zamkniętym przełącznik działa jak standardowy przewodnik o odpowiedniej rezystancji i indukcyjności. W stanie otwartym przełącznik stanowi przerwę w obwodzie i nie przesyła energii elektrycznej.
Kluczowe parametry przełączników
Choć przełącznik nie należy do nadmiernie skomplikowanych elementów elektromechanicznych, to jego sposób działania definiuje kilka istotnych parametrów technicznych. Wśród nich jednym z najważniejszych jest sposób przełączania przełącznika. Parametr ten determinuje sposób przejścia stanu przełącznika między pozycją włączoną i wyłączoną. Sposób przełączania uzależniony jest nie tylko od liczby pozycji przełącznika, ale również od sposobu jego aktywacji.
Sposób przełączania
Podstawowym kryterium podziału pod względem sposobu przełączania przełącznika jest rodzaj oddziałującej na niego siły lub zjawiska. Przełącznik może być sterowany mechanicznie przez człowieka lub zmieniać swój stan położenia pod wpływem oddziaływania na niego zewnętrznej siły albo zjawiska.
Przełączanie ręczne
Pod kątem sposobu przełączania należy także zwrócić uwagę na sposób aktywacji przełącznika. Pod tym względem należy wymienić przełączniki: obracane, naciskane, przesuwane, pociągane oraz inne, które do zmiany położenia zestyków wymagają ruchu dłoni – ale nie tylko dłoni, ponieważ na rynku możemy się spotkać również z przełącznikami nożnymi lub takimi, które można przełączać inną częścią ciała – np. kolanem lub łokciem.
Przełączanie zewnętrzną siłą
Przełączniki aktywowane zewnętrzną siłą lub zjawiskiem mogą zmieniać położenie zestyków w wyniku oddziaływania na nie ciśnienia (presostaty), temperatury (termostaty) oraz pola magnetycznego (kontaktrony). Ten rodzaj przycisków wykorzystywany jest głównie do sterowania i zabezpieczania obwodów i urządzeń w układach regulacji.
Stabilność i biegunowość
Przełączniki dzieli się również na monostabilne (chwilowe) oraz bistabilne (podtrzymywane). Te pierwsze zmieniają swój stan położenia od razu, po tym, gdy zewnętrzna siła lub operator przestaną oddziaływać na przełącznik. Przełączniki bistabilne podtrzymują aktywowany stan.
Istotnym parametrem determinującym specyfikę przełączników jest liczba ich biegunów i liczba pozycji. Liczba biegunów określa liczbę obwodów, które mogą podlegać sterowaniu. Natomiast liczba pozycji przełącznika determinuje liczbę wyprowadzeń, które można połączyć do każdego z obwodów.
